Μιχαὴλ Μιχαηλίδη Θεολόγου
Όποιο ορθογραφικό λεξικό κι αν πάρεις στα χέρια σου, θα διαπιστώσεις πως, “φιλαυτία”, σημαίνει: “υπερβολική αγάπη στον εαυτό μας”. Ακόμα σημαίνει: Εγωπάθεια, εγωκεντρισμός, εγω λατρία, υπερηφάνεια, αλαζονεία, δοξομανία, ματαιοδοξία, κενοδοξία κλπ.
Η φιλαυτία, δεν είναι τίποτ᾽ άλλο, παρά ο ανθρώπινος εγωισμός στην πιο φοβερή του μορφή. Ο σημερινός, προπάντων, άνθρωπος, κοιτάζει μονάχα το δικό του συμφέρον και ελάχιστα ή καθόλου του συνανθρώπου του το συμφέρον.
Γιαυτό και οι διχόνοιες και οι ταραχές και οι πόλεμοι. Είναι τρομακτικές οι παρενέργειες και οι νοσηρές καταστάσεις, που επηρεάζουν ολόκληρη την εσωτερική και πνευματική ζωή του ανθρώπου.
Κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή: «Η φιλαυτία εστίν εμπαθής και άλογος φιλία» προς τον εαυτό μας, η οποία είναι αντίθετη προς την αγάπη και την εγκράτεια.
Και προσθέτει: «Ο έχων την φιλαυτίαν, δήλον ότι έχει πάντα τα πάθη». Δίχως αμφιβολία, ο κορυφαίος εγωισμός, δηλαδή, η φιλαυτία, είναι πηγή και ρίζα όλων των αμαρτιών και όλων των κακών στον κόσμο. Είναι των αρετών όλων, αδίστακτος δολοφόνος.
Του φίλαυτου η ψυχή έχει γίνει ψυγείο. Γι᾽ αυτόν, είναι άγνωστος ο πλησίον. Γνώριζε ο μέγας απόστολος του Χριστού το χαρακτήρα του φίλαυτου και συμφεροντολόγου ανθρώπου, γι αυτό και συμβουλεύει τους χριστιανούς: «Μη τα εαυτών έκαστος σκοπείτε, αλλά και τα ετέρων έκαστος» (Φιλιπ. Β΄ 4).
Μη φροντίζετε ο καθένας μονάχα για τον εαυτό του, αλλά να φροντίζετε με την αγάπη σας, και για τους άλλους. Ο Γάλλος ποιητής Πωλ Κλωντέλ έλεγε πως, «ο εγωισμός είναιο δήμιος, που σκοτώνει κάθε αρετή». Του δε φίλαυτου ο εγωισμός είναι τόσο μεγάλος, ώστε ολόκληρη η οικουμένη δε μπορεί να τον χωρέσει.
Γιατί, «αν προβαλλόταν το δίλημμα να διαλέξει ανάμεσα στην εκμηδένιση του σύμπαντος και τη δική του προσωπική καταστροφή, θα προ τιμούσε το πρώτο», έλεγε ο Σοπενχάουερ. Ο συμφεροντολόγος, δηλαδή, προτιμά να ιδεί την καταστροφή του κόσμου, αλλά δε χαρίζει τίποτε από τα δικά του, ακριβώς όπως ο φιλάργυρος!
Αλοίμονο στις κοινωνίες που περνάνε κρίσεις, σαν τη σημερινή! Επιπλέουν οι εγωιστές, οι μικρόψυχοι και συμφεροντολόγοι. Σε μερικούς, μάλιστα, που κατέχουν θέσεις “ηγετικές”, θα είχαμε το δικαίωμα να φωνάξουμε: «Ουαί υμίν, γραμματείς και φαρισαίοι υποκριταί»!… «Μισητή έναντι Κυρίου και ανθρώπων υπερηφανία» (Σοφ. Σολ. Ι´ 7).
Τα προβλήματα των ανθρώπων δε λύονται με τους εγωισμούς και τις φιλαυτίες και τις αλαζονείες, αλλά με την ταπείνωση και την αγάπη. Κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή: «Εάν τον Θεόν γνησίως αγαπήσωμεν, δι᾽ αυτής της αγάπης τα πάθη αποβάλλομεν». Εάν βιώνουμε αληθινά,την αγάπη του Θεού, τότε και η ζωή μας γίνεται αληθινή και γνήσια.
Ορθόδοξος Τύπος αρ. φυλ. 1975, 17 Μαίου 2013