Στο Άγιον Όρος με το άνοιγμα της περιόδου της Μεγάλης Σαρακοστής
τόσο στις ιερές Μονές, όσο και στις Σκήτες τα Κελιά και τα Ησυχαστήρια, τρεις ημέρες οι περισσότεροι μοναχοί
απέχουν όχι μόνο από την τροφή, αλλά και από το νερό, εκτός βεβαίως από τους ασθενούντες. Στο τριήμερο αυτό,εξέρχονται από τα κελιά τους για να πάνε μόνο στις ιερές ακολουθίες στο Καθολικό της Μονής ή στο Κυριακό της Σκήτης και απέχουν από κάθε άλλη δραστηριότητα και επαφή με τον κόσμο. Αποχή από τις οποιεσδήποτε επικοινωνίες την αυστηρή αυτή τριήμερη απομόνωση, σύμφωνα με την μοναχική παράδοση.
Aπό την καθαρά Δευτέρα κατά την ακολουθία του Όρθρου και μέχρι την Παρασκευή της εορτής του αγίου Λαζάρου στον Ναό οι κατηχήσεις του αγίου Θεοδώρου του Στουδίτη, αλλά και κείμενα του οσίου Εφραίμ του Σύρου, καθώς και από το Λαυσαϊκό του Ιωάννη Μόσχου, ανάλογα με το τυπικό κάθε Μονής. Επίσης διπλασιάζεται η ανάγνωση του Ψαλτηρίου και του ιερού Ευαγγελίου κατά την διάρκεια των ιερών ακολουθιών. Μία από τις ωραιότερες επίσης ακολουθίες της Μ. Σαρακοστής είναι η ακολουθία του Μεγάλου Αποδείπνου με τα κατανυκτικά τροπάρια, όπως το «Μεθ´ ημών ο Θεός» και το «Κύριε των Δυνάμεων».
Την Kαθαρά Τετάρτη τελείται η θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, όπου ψάλλονται με μελωδικό τρόπο οι ύμνοι «Κατευθυνθήτω η προσευχή μου» και το «Νυν αι Δυνάμεις των ουρανών», και στην συνέχεια ακολουθεί η παράθεση νηστίσιμης τράπεζας, κατά την οποία οι μοναχοί γεύονται τροφής άνευ ελαίου μέχρι του πρώτου Σαββάτου, κατά το οποίο εορτάζεται το διά κολλύβων θαύμα του αγίου Θεοδώρου..Έτσι τελειώνει η πρώτη εβδομάδα των νηστειών, μετά δηλαδή από την αυστηρή απομόνωση, την αυστηρή νηστεία και την ένταση στις προσευχές και τις μετάνοιες που κάθε μοναχός τηρεί σύμφωνα με τον κανόνα που έχει και ανάλογα βεβαίως με τις σωματικές του δυνάμεις.
